Egzersiz sadece daha şekilli ve kaslı bir vücuda sahip olmak için yaptığımız bir şey değil. Elbette fiziksel sağlığımızı geliştirmek, aerobik kapasitemizi artırmak ve daha uzun bir ömre sahip olmak gibi haklı isteklerimiz var. Ancak çoğu kişiyi aktif olmak için motive eden şey bu değil.
Düzenli olarak egzersiz yapanlar, bunu devam ettirme eğilimindedir. Çünkü egzersiz yapmak kendilerini daha iyi hissetmelerine neden olur. Yaşınız ve fitness seviyeniz ne olursa olsun; zihinsel sağlık sorunlarıyla başa çıkmak ve hayattan daha fazla zevk almak için egzersizden yararlanabilirsiniz. Egzersizin zihinsel faydalarından yararlanmak için çok yoğun bir şekilde antrenman yapmanız ya da maratona hazırlanır gibi çalışmanız gerekmiyor. Haftada birkaç kez 30 dakikalık orta yoğunlukta egzersiz yapmak muhtemelen yeterli olacaktır. İster yürüyün ister yüzün ister ip atlayın… Önemli olan kalp atış hızınızı uygun ölçüde artırmak. Haydi gelin ve egzersizin zihin sağlığımız üzerindeki etkilerini inceleyelim.
Depresyonu Azaltır
Egzersiz yaptığımızda beynimiz tarafından kendimizi iyi hissetmemize neden olan endorfin hormonu salgılanır. Ayrıca egzersiz, depresyonu artıran olumsuz düşünce döngüsünden çıkmak için bizi oyalar.
Çalışmalar, egzersiz yapmanın hafif ve orta seviyedeki depresyon üzerinde neredeyse ilaçlar kadar etkili olduğunu gösteriyor. Harvard T.H. Chan School of Public Health’te yapılan bir araştırmaya göre günde 15 dakika koşmak ya da yarım saat yürümek, majör depresyon riskini yüzde 21’e kadar azaltıyor. Araştırmalar bir egzersiz programı sürdürmenin, depresyon belirtilerini hafifletmenin yanı sıra nüksetmesini de önleyebileceğini gösteriyor.
Modunuzu Yükseltir
Psychology of Sport and Exercise’da yer alan bir araştırmada; katılımcılardan fiziksel olarak aktif oldukları (yürüyüşe çıkmak veya ev işi yapmak gibi) ve hareketsiz oldukları (kitap okumak veya televizyon izlemek gibi) anlardan hemen sonra, ruh hallerini derecelendirmelerini istenmiş. Katılımcılar aktif oldukları anlardan sonra, hareketsiz oldukları döneme kıyasla daha mutlu, uyanık ve sakin hissettiklerini belirtmişler. Araştırmacılar ayrıca fiziksel aktivitenin, ruh hali başlangıçta düşük olanlarda daha fazla olumlu etki gösterdiğini aktarıyor.
Başka bir çalışma ise takım sporlarının ruh hali üzerinde oldukça güçlü bir etkiye sahip olduğu ve zihinsel yükü %22’den fazla oranda azalttığını belirtiyor. Araştırmanın yazarlarından Sammi Chekroud, bu durumun takım sporlarının sosyalliğinden kaynaklanabileceğini belirtiyor ve ekliyor; “Duygu durum bozukluğu olan bireyler tarafından sıklıkla ifade edilen yalnızlık duygusu göz önüne alındığında; diğer bireylerle birlikte yapılan egzersizin, sosyalleşmeye yardımcı olması ve düşük ruh halinin bazı belirtilerini azaltması mümkündür.”
Stresi Kontrol Altına Alır
Stres altındayken vücudunuzun neler yaşadığını fark ettiniz mi? Stresin en yaygın fiziksel belirtileri uyku sorunları, terleme ve iştahsızlıktır. Bu tarz belirtiler ise vücudumuzdaki stres hormonlarının etkisiyle tetiklenir. Kan basıncımızı yükselten, kalp atış hızımızı artıran adrenalin ve noradrenalin hormonları; vücudumuzu adeta acil bir müdahaleye hazırlar. Başka bir stres hormonu olan kortizol ise stresi yönetmek ve enerjimizi artırmak için devreye girer – ki kendisi yağ ve karbonhidrat metabolizmasını düzenlemede önemli rol oynar.
Tüm bu fiziksel belirtilerin yarattığı endişe ve rahatsızlık ise daha da fazla strese yol açabilir. Bu döngüyü kırmanın en iyi yollarından biri de egzersiz yapmaktır. Fiziksel aktivite, beyinde endorfin salgılamasına neden olmasının yanı sıra kasları gevşetmeye ve vücuttaki gerginliği gidermeye yardımcı olur. Kısacası, bedeniniz iyi hissettiği zaman zihniniz de iyi hisseder. Çalışan yetişkinler üzerinde yapılan bir araştırma, oldukça aktif olan çalışanların aktif olmayanlara oranla daha az stres yaşadığını gösteriyor.
Hafızanızı Güçlendirir
Egzersiz hem doğrudan hem de dolaylı yollarla hafızaya katkı sağlıyor. Egzersiz yapmak ruh halini iyileştirirken, stres ve kaygıyı da azaltıyor. Bu alanlardaki problemlerin ise sıklıkla bilişsel bozulmaya katkıda bulunduğu biliniyor.
British Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, kalp atış hızını artıran aerobik egzersizlerin; beyinde sözel hafıza ve öğrenme ile ilgili olan hipokampus bölgesinin boyutunu artırdığını gösteriyor.
Birçok çalışma da beynin düşünme ve hafızayı kontrol eden bölümlerinin, egzersiz yapan kişilerde yapmayanlara göre daha fazla hacme sahip olduğunu ileri sürüyor. Harvard Tıp Okulu’ndan Nöroloji Uzmanı Dr. Scott McGinnis, “Altı ay veya bir yıl boyunca orta yoğunlukta düzenli bir egzersiz programı uygulamanın, bahsedilen beyin bölgelerinin hacmindeki artışla ilişkili olduğuna dair bulgular, oldukça heyecan verici” diyor.
Öz Güveninizi Artırır
Araştırmalar, egzersizin kendimize olan saygımızı önemli ölçüde artırabileceğini belirtiyor. Egzersizin kendimize dair değerlendirmelerimizi iyileştirdiğine dair pek çok mekanizma var. Birincisi, egzersizin kısa vadede ruh halimizi iyileştirmesi ve zihnimizi daha olumlu düşünmeye teşvik etmesidir. İkincisi ise egzersizin uzun vadede; fiziksel benliğimiz ve yeteneklerimiz hakkında iyi hissetmemizi sağlamasıdır. Kısaca hem kısa hem de uzun vadede egzersiz, verdiği başarı hissiyle öz güvenimizi artırıyor.
